Spór Dmowskiego i Piłsudskiego - nie tylko polityczny.

Roman Dmowski  lata 1893-1895 spędzał w Wilnie. Był to czas jego miłosnej przygody z Marią Juszkiewiczową. Była ona córką Ludmiły z Chomiczów i Konstantego Koplewskiego. Uważano ją za niezwykle piękną i uroczą kobietę. Prowadziła burzliwe życie osobiste, już w wieku szesnastu lat, kiedy studiowała na uniwersytecie dla kobiet w Petersburg wyszła za mąż za urzędnika Ministerstwa Komunikacji Mariana Juszkiewicza.  Maria z owym mężczyznom posiadała córkę, lecz mimo to związek nie potrwał długo. Kobieta należała do Wielkiego Proletariatu, a w 1885 roku została uwięziona, później odesłano ją do Wilna i obłożono zakazem opuszczania miasta.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

   

                                                                                                                                                                                                         Maria Juszkiewicz                                                                  

źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Maria_Pi%C5%82sudska.jpg

                                                To właśnie pośród malowniczych uliczek Wilna rozgrywał się jej romans z twórcom myśli narodowej. Mimo, że Roman Dmowski posiadał wtedy bezwzględny zakaz opuszczania miejsca pobytu (Mitawy), przyjeżdżał do Wilna by spotykać się z kobietą, która go oczarowała. Jednakże ''Piękna Dama'', bo tak była nazywana przez działaczy PPS wolała Józefa Piłsudskiego. Sympatię zdobył nie tylko jego charakterem, ale również zaważyły na tym podobne poglądy polityczne. Józef Piłsudski poślubił Marię Juszkiewiczową 15 lipca 1899 we wsi Paproć Duża. Małżeństwo zawarto w zborze, bowiem marszałek wcześniej przeszedł na luteranizm.

           

            Ten epizod sporu, który ukształtował życie polityczne II Rzeczypospolitej odegrał bardzo ważną rolę w świadomości zarówno Józefa Piłsudskiego jak i Romana Dmowskiego. Ci wielcy politycy już na nigdy nie darzyli się sympatią, lecz mimo to potrafili się porozumieć. Związek Józefa Piłsudskiego z Marią Juszkiewiczową oficjalnie trwał do śmierci kobiety (1921 r.), lecz już w 1907 Józef Piłsudski związał się z Aleksandrą Szczerbińską. Roman Dmowski natomiast już do końca życia został kawalerem. Twórca polskiego ruchu narodowego zapytany kiedyś, dlaczego się nie ożenił, oznajmił, że małżeństwo i rodzina przeszkodziłyby mu w pracy na rzecz narodu polskiego.

Bibliografia:

http://czywiesz.polki.pl/ludzie/260811,Czy-wiesz-ze-Jozef-Pilsudski-i-Roman-Dmowski-rywalizowali-o-wzgledy-tej-samej-kobiety.html

http://www.mojeopinie.pl/dmowski_pilsudski_czyli_konflikt_ktory_uksztaltowal_ii_rp,3,1226410925

http://www.marhan.pl/index.php/biblioteka/51-ludzie/2870-kobiety-jego-ycia-jozef-pisudski-cz-ii-rywalizacja-z-dmowskim-i-pierwsze-maestwo

http://www.romandmowski.pl/default.php

http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Pi%C5%82sudska_(1865-1921)